Masterclass verslag Big data in publieke sector: van hebben naar delen

Dinsdag 28 november 2017 organiseerde Deloitte Academy een Masterclass over de mogelijkheden van big data. Arjen hof, directeur van Civity en Pouya Zarbanoui, senior-manager data analytics en informatie bij Deloitte, gaven de Masterclass aan vijftien deelnemers met functies in de publieke sector. Door middel van concrete voorbeelden en workshops kregen de deelnemers inzicht en handvatten om data slim te gebruiken bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Technologie wordt slimmer

Veel technologische innovaties komen binnen het bereik van een grotere groep mensen en dataopslag wordt daarnaast steeds efficiënter. Deze technologische innovaties dringen door op alle plekken in ons leven. Tegenwoordig is kunnen bellen bijna een bijproduct van een mobiele telefoon en gebruiken we het nu vooral als fitness app, voor internetbankieren, online shoppen, face timen, selfies en nog veel meer. Het is volstrekt normaal dat we op ieder moment van de dag contact kunnen hebben met mensen, nieuws en gebeurtenissen over de hele wereld. Ook apparaten zijn onderling steeds vaker verbonden in een “Internet of Things.” Ze kunnen via internet gegevens uitwisselen en acties ondernemen, zoals het sturen van een bericht naar de garage als de auto onderhoud nodig heeft, een bestelling plaatsen bij de supermarkt als de boodschappen aangevuld moeten worden of een waarschuwing geven als je bloedsuikergehalte te laag wordt.

Internet of Things gebruiken bij maatschappelijke vraagstukken

Het Internet of Things maakt het mogelijk om slimme oplossingen te maken voor maatschappelijke vraagstukken. Zoals crowd control bij grote evenementen, waarbij veiligheidsdiensten data over de locatie van mobiele telefoons de drukte in de stad in betere banen te leiden. Of het gebruik van sensoren om de beschikbaarheid van parkeerplekken te tonen, zodat auto´s niet onnodig hoeven te zoeken naar een vrije plek en dus minder overlast en milieuhinder veroorzaken. Deelnemers van de masterclass werden uitgedaagd om zelf met ideeën te komen over wat zij willen dat kan met data voor burgers, interne klanten of ketenpartners. Er kwamen verschillende interessante ideeën op tafel uit het sociaal domein en de ruimtelijke sector.

Vergroot burgerparticipatie door open data

Open data kan helpen bij het creëren van een gelijk speelveld tussen burgers en gemeente. Bij Civity kun je op dataplatform.nl open data veilig en betrouwbaar delen met iedereen. Door het delen van open data geef je burgers inzicht in wat er speelt en je biedt de mogelijkheid om op een gelijkwaardige wijze te participeren. Voor alle partijen wordt inzichtelijk waar mogelijkheden of beperkingen kunnen zijn. Dit vergroot de betrokkenheid van de burger bij het oplossen van problemen in hun buurt.

Privacy gevoeligheid van open data

De praktijk laat zien dat het opvragen en uniform beschikbaar maken van (open) data nog best een uitdaging is. De kwaliteit en beschikbaarheid van (open) data verschilt sterk. Deels heeft dit te maken met de zorg over de privacy gevoeligheid van data, of de combinaties van verschillende databronnen. Veel organisaties lossen dit goed op door hun interne processen te verbeteren met checklisten en assessments, zodat publicatie van data ingebed is in de organisatie. Ondanks de mogelijke zorgen, biedt open data vooral kansen om je eigen processen slimmer te maken, bijvoorbeeld met visualisaties en dashboards. Zo krijg je meer inzicht, kun je sneller handelen als er problemen zijn en mogelijk voorspellingen doen over toekomstige ontwikkelingen.

Voorspellingen op basis van data

Voorspellingen op basis van data, zijn gebaseerd op algoritmes. Een computer doet dan op basis van een reeks aan regels zijn voorspelling. Politiecorpsen gebruiken dit bijvoorbeeld om zo goed mogelijk te voorspellen waar volgende week wordt ingebroken. Je kan je voorstellen dat deze reeks wiskundige regels ingewikkeld in elkaar zitten waardoor het lastig uit te leggen is hoe een voorspelde keuze tot stand is gekomen. Transparantie over de inhoud van algoritmes wordt steeds belangrijker. Een foute en ondoorzichtige conclusie kan grote gevolgen hebben. De inzet van algoritmes in zelfrijdende auto´s of medische vraagstukken brengt steeds vaker allerlei ethische vraagstukken met zich mee. Een bekend voorbeeld is de zelfrijdende auto die plotseling moet uitwijken en een keuze moet maken tussen de veiligheid van de bestuurder of medeweggebruikers.

Moreel kompas

Door data gedreven te werken, komen vragen over privacy en ethiek aan de oppervlakte. Wat is bijvoorbeeld goed of fout met het delen van data? Als het gaat om zorg, wil je dan data van een persoon delen als een besluit voor hem of haar negatief kan uitpakken? Maar ook op gebied van veiligheid moet hier goed over worden nagedacht. Als een preventie-inbraaksysteem kan voorspellen dat er volgende week in een bepaalde wijk wordt ingebroken, hoe ga je dat melden aan de bewoners? Als je het op voorhand meldt, breekt er misschien paniek uit? Een moreel kompas kan hierbij niet ontbreken om besluiten te nemen. Het besef dat je rol als gemeente verandert door de technologische ontwikkelen, was duidelijk voor de deelnemers.

Het is belangrijk om bij elkaar te zitten en draagvlakken creëren om (open) data te delen en innovatieve ideeën te ontwikkelen om de stad en processen slimmer te maken