Gemeente Schiedam wordt datagedreven organisatie

De case

De gemeente Schiedam wil een datagedreven organisatie worden, om zo nog beter en efficiënter te kunnen inspelen op maatschappelijke vraagstukken. Het afgelopen jaar heeft Schiedam daar flinke stappen in gezet door te experimenteren met pilots en door een eigen opendataportaal te lanceren: Schiedam.Dataplatform.nl. Het effect is dat medewerkers zich steeds meer bewust worden van de kracht van data. De wereld van data is niet nieuw voor Schiedam. Vanuit de voormalige afdeling Onderzoek & Statistiek zette de gemeente jaren geleden al data in voor verschillende doelen, maar de data delen en inzetten voor bijvoorbeeld evaluaties vraagt om een integrale aanpak.

Voorheen had gemeente Schiedem een portaal dat was vormgegeven vanuit hun eigen CMS. Open data waren daarmee geïntegreerd in de gemeentelijke website. Gebruikers konden complete bestanden downloaden, maar hadden beperkte mogelijkheden om ze in te zien en te gebruiken. Dat was prima voor de fase waarin ze toen zaten, maar niet om door te groeien tot een datagedreven organisatie. Daarom ging de gemeente in zee met Civity en maken ze gebruik van het Dataplatform, een fullservice-dienst die de technische kant van dataopslag en -publicatie verzorgt, maar belangrijker nog: die sterk stuurt op kennisdeling tussen organisaties om zo een netwerk van smart cities te bouwen.

De oplossing

Er is begonnen met het vergroten van de awareness binnen de organisatie, en nadrukkelijk níét met de techniek. De techniek is immers ondersteunend; een goede, datagedreven organisatie vraagt om bewustzijn, openheid, samenwerking en flexibel inspelen op kansen. Dat resulteerde in verschillende experimenten, waaronder een pilot rond ondergrondse afvalcontainers waarmee door middel van sensordata een zo efficiënt mogelijke afvalinzameling wordt nagestreefd.

Dat zijn geen volledig uitontwikkelde processen, maar het maakt de mensen wel bewust van de mogelijkheden. Bij dit soort experimenten staat het proces centraal. Door dingen te proberen, zet je eenvoudiger de knop om en ga je sturen op data als logisch onderdeel van je werkzaamheden zien.

De volgende stap is deze experimenten koppelen aan begrotingsdoeleinden om zo de organisatie nog bewuster en efficiënter te maken. Op die manier bereikt de gemeente meer maatwerk in de dienstverlening. Samen met de programmamanagers zijn de actuele ontwikkelingen onder de loep genomen en is de situatie in kaart gebracht met behulp van relevante data. Vervolgens kon de gemeente met de uitvoerende partij in gesprek om waar nodig gericht actie te ondernemen. Dat maakt je als organisatie veel flexibeler.

‘We zijn eigenlijk heel eenvoudig begonnen door wekelijks met een groepje mensen de mogelijkheden te bespreken en acties uit te zetten. Vervolgens was het een kwestie van experimenteren en doen, zorgen dat het tempo erin bleef. Op die manier bereik je een mentaliteitsomslag.’

Marlies van den Hende, gemeentesecretaris a.i. bij gemeente Schiedam

Een goede toepassing en ontsluiting van data brengt uiteraard niet alleen voordelen voor de organisatie zelf met zich mee; ook gebruikers en ontwikkelaars zijn gebaat bij eenvoudig bereikbare informatie. Om die reden heeft de gemeente onlangs haar eigen opendataportaal gelanceerd: Schiedam.Dataplatform.nl.

En die ontsluiting is erg belangrijk, vooral voor organisaties met een maatschappelijke functie. Om vertrouwen uit te stralen richting de gebruikers, heeft Schiedam daarom haar eigen portaal binnen Dataplatform, dat direct aansluit bij de huisstijl van de gemeentelijke website. Een ander voordeel is dat het Schiedamse portaal specifieke data voor Schiedam toont, waar het overkoepelende Dataplatform.nl de data van álle gebruikers ontsluit.

“Die technische kant werkt erg fijn voor ons. Het is volledig verzorgd, waardoor wij ons zelf niet druk hoeven te maken over zaken als de hoeveelheid verkeer, de opslagruimte, het onderhouden van de datasets en de beschikbaarheid van de dienst. Nog interessanter is dat Dataplatform een breder initiatief is waar meerdere partijen van gebruikmaken. Daardoor leer je van elkaars ervaringen, maar door de open standaarden is je data ook vindbaar via andere kanalen, zoals het nationale Data.overheid.nl.”

Jeroen Muris, Geo/ETL-specialist gemeente Schiedam

Het resultaat

Gemeente Schiedam is heel tevreden met wat de gemeente tot nu toe bereikt heeft. Ze maken goed gebruik van de mogelijkheden en kunnen de gebruikers goed van dienst zijn. O worden de burgers en lokale bedrijven meestal naar het Schiedamse portaal gestuurd en ontwikkelaars eerder naar Dataplatform.nl, omdat daar meer databronnen en zoekmogelijkheden zijn. Het zijn twee verschillende toepassingen met elk hun eigen doelgroepen.

Interne veranderingen gaan altijd langzaam, maar ik denk dat er wel een groeiend bewustzijn is rond het belang en de meerwaarde van data voor de organisatie. Hij ziet dan ook steeds meer initiatieven ontstaan, waarbij zaken meer worden gekwantificeerd in plaats van uit te gaan van onderbuikgevoelens. Zo wordt er gestructureerder gekeken naar buurtsamenstellingen en ontwikkelen de mogelijkheden rond meldingen over de openbare ruimte zich met elke iteratie. De volgende stap is wat de gemeenten betreft het opbouwen van een centraal gegevensmanagement, zodat iedereen inzicht heeft in elkaars informatie.